A po tenton Trump të zgjerojë kompetencat e qeverisë së tij duke shkelur ligjin?

Gazeta Si – Në vetëm pak ditë, administrata amerikane e Donald Trump u akuzua për shkelje të urdhrit të një gjyqtari federal për dëbimin e qindra venezuelianëve dhe Trump njoftoi se mund të kundërshtonte një praktikë historike gjyqësore, duke shpallur të pavlefshme faljet që ishin miratuar nga paraardhësi i tij, Joe Biden.

Me këto vendime, të ngjashme me të tjerat e marra në dy muajt e fundit, Trump dhe administrata e tij po përpiqen të zgjerojnë kufijtë e pushtetit qeveritar.

Shumë zyrtarë të administratës kanë thënë gjithashtu se janë të gatshëm të shkelin vendimet e gjykatës kur i konsiderojnë disa nga veprimet e ekzekutivit të paligjshme.

Për këtë arsye, shumë juristë pohojnë se në Shtetet e Bashkuara është duke u zhvilluar një “krizë kushtetuese”, e cila ndodh kur dy pushtete shtetërore, në këtë rast ekzekutivi dhe gjyqësori, përplasen me njëri-tjetrin.

Të hënën, Trump shkroi në rrjetet sociale se faljet e nënshkruara nga Biden në ditët e fundit të mandatit të tij, janë “të pavlefshme dhe nuk kanë efekt nga këtej e tutje, sepse janë nënshkruar me Autopen”.

Autopen është një makinë që simulon nënshkrimin e një personi dhe e cila është përdorur për më shumë se 20 vjet nga presidentët amerikanë për të nënshkruar dokumente zyrtare, me miratimin e ekspertëve ligjorë.

Biden kishte miratuar falje për disa armiq të njohur publik të Trump, duke përfshirë disa anëtarë të familjes së tij dhe njerëz të përfshirë në hetimin për sulmin e 6 janarit 2021 ndaj Kongresit nga rebelët “Trumpianë”.

Asnjë president nuk e ka vënë kurrë në dyshim vlefshmërinë e faljeve të një paraardhësi dhe Kushtetuta e SHBA nuk i jep Trump fuqinë për ta bërë këtë: në jurisprudencën amerikane, fuqia e një presidenti për faljen konsiderohet praktikisht absolute.

Trump u korrigjua menjëherë më pas, duke thënë se “do të jetë në dorën e një gjykate” që të vendosë nëse veprimet e Biden janë të vlefshme apo jo, por e bëri të qartë se ai synon të vërë në dyshim një praktikë të konsideruar deri tani solide.

Rasti më i dukshëm, megjithatë, ndodhi gjatë fundjavës dhe vazhdoi të krijojë polemika në ditët në vijim: ka të bëjë me dëbimin e më shumë se 250 venezuelianëve dhe mundësinë që zyrtarët e administratës Trump kanë shkelur qëllimisht urdhrin e një gjyqtari federal për ndalimin e tij.

Të premten mbrëma, Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv duke thirrur “Alien Enemies Act”, një ligj i vitit 1798 që lejon presidentin të dëbojë pa gjyq njerëzit nga një vend që është në luftë me Shtetet e Bashkuara.

Ky ligj është përdorur vetëm tre herë në historinë amerikane, së fundmi gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Trump njoftoi se ai synonte të përdorte ligjin për të dëbuar rreth 260 venezuelianë dhe salvadorianë që hynë ilegalisht në Shtetet e Bashkuara dhe janë pjesë e bandave të rrezikshme kriminale të Amerikës Latine.

Të shtunën, disa grupe aktiviste apeluan menjëherë urdhrin ekzekutiv në një gjykatë federale në Uashington, e kryesuar nga gjyqtari James Boasberg.

Administrata Trump, megjithatë, lëvizi me shpejtësi dhe filloi të dërgonte tre avionë për t’i çuar njerëzit e dëbuar në El Salvador, ku presidenti autoritar, Nayib Bukele kishte rënë dakord t’i çonte ata në një burg lokal.

Këtu bëhet bilanci: dy avionët e parë me venezuelianët u nisën në 17:26 dhe 17:44. Në orën 18:48, ndërsa dy avionët ishin ende në ajër, gjyqtari Boasberg nxori një vendim gojor (d.m.th. një urdhër i shpallur në sallën e gjyqit) në të cilin ai bllokoi dëbimet dhe gjithashtu urdhëroi që avionët ende në ajër të ktheheshin mbrapa.

Oopsie…

Too late 😂 pic.twitter.com/nDHL6deLJq
— Nayib Bukele (@nayibbukele) March 16, 2025

Në orën 19:26, gjykatësi lëshoi gjithashtu një version me shkrim të urdhrit, i cili megjithatë nuk përmbante një urdhër të qartë për kthimin e avionëve prapa.

Në atë moment dy avionët nuk u kthyen mbrapa dhe u ulën në El Salvador; një avion i tretë, i cili u nis pak më vonë, bëri të njëjtën gjë.

Të dielën në mëngjes, Bukele bëri një postim në rrjetet sociale në të cilin shkroi, “Ooops… Shumë vonë” dhe në të cilin u shfaq duke tallur gjyqtarin Boasberg.

Tani, sipas jurisprudencës amerikane, vendimi gojor i një gjyqtari ka po aq vlerë sa një vendim me shkrim dhe për këtë arsye shumë ekspertë besojnë se administrata Trump duhet të kishte kthyer mbrapsht avionët ende në fluturim.

Por sipas administratës, i vetmi vendim i vlefshëm ishte ai me shkrim, i cili nuk përmbante urdhrin e kthimit (ndoshta sepse gjyqtari mendoi se në atë moment urdhri i tij gojor ishte ekzekutuar tashmë).

Kjo pikë është e rëndësishme, sepse në varësi të mënyrës sesi janë rindërtuar ngjarjet, kuptojmë nëse administrata Trump nuk iu bind në të vërtetë urdhrit të një gjyqtari, të cilit sipas ligjit duhet t’i bindej (duke shkaktuar kështu një krizë kushtetuese) apo jo.

Gjithsesi, në orët në vijim përfaqësues të ndryshëm të qeverisë sulmuan gjyqtarin Boasberg, duke e bërë të qartë se pika e çështjes ishte pikërisht atribuimi i kompetencave kushtetuese: “Ajo që bëri ishte një ndërhyrje në autoritetin e presidentit”, tha Pam Bondi, Prokurorja e Përgjithshme.

“Një gjykatës i qarkut nuk mund të ndalojë më shumë deportimin e terroristëve të huaj, sesa të vendosë për lëvizjet e Air Force One”, tha Steve Miller, një këshilltar i lartë i Trump.

Në fakt, me veprime si këto, Trump po teston fuqinë e gjyqtarëve dhe aftësinë e tyre efektive për të kufizuar veprimet e qeverisë së tij.

Kjo është shumë shqetësuese për juristët dhe aktivistët, sepse në rendin kushtetues amerikan, balanca e pushtetit bazohet në fakt në mirëbesim: pushteti gjyqësor i jep dënimet, por më pas i takon pushtetit ekzekutiv t’i ekzekutojë ato. Nëse ekzekutivi, pra qeveria e Trump, refuzon t’i ekzekutojë ato, atëherë gjyqësori humb efektivitetin e tij.

Deri më tani, ka pasur vetëm raste kufitare me një shkallë të caktuar pasigurie, si ai i dëbimeve të venezuelianëve dhe administrata nuk i është bindur gjykatave në mënyrë të qartë dhe publike.

Por sulmet kundër gjyqtarëve që konsiderohen të politizuar po shumohen dhe shumë anëtarë të administratës, duke filluar nga zëvendëspresidenti JD Vance, kanë thënë se Trump duhet të jetë në gjendje të shkelë dënimet që ai i konsideron të padrejta, në mënyrë që të avancojë agjendën e tij politike.

Përshtati: Gazeta “Si”

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.