.png)
Nga Gazeta Si- “Në kohën time”, u thonë disa gjyshër fëmijëve të tyre, “nuk ju linim të flisnit para nesh, apo pa ju bërtitur kur bënit ndonjë gabim”.
“Në kohën time”, u thonë disa gjyshër fëmijëve të tyre të rritur, “nuk i linim fëmijët tanë të flisnin pa u folur, pa u kthyer përgjigje pa u qortuar, ose pa vënë në dyshim çdo vendim prindëror pa pasoja”.
“Çfarë ndodhi me dënimet dhe ndëshkimet?”
Ka një numër të madh prindërish që e refuzojnë këtë formë prindërimi, duke zgjedhur atë që quhet “prindërim i butë”.
“Prindërimi i butë shpesh keqkuptohet dhe merret si përkëdhelje”, thotë Brian Razzino, psikolog klinik. Ky nuk është rasti.
Prindërimi i butë, ose ajo që shumë njerëz nënkuptojnë kur flasin për të, shpesh ka të bëjë me mësimin e aftësive për moshën madhore dhe zbatimin e kufijve dhe ka shumë për t’u ofruar familjeve, tha ai.
Kjo strategji po bëhet popullore pasi gati gjysma e prindërve thonë se po përpiqen t’i rrisin fëmijët e tyre ndryshe nga mënyra se si janë rritur, sipas një raporti të vitit 2023 nga Qendra Kërkimore Pew. Këta prindër thanë se po kërkonin t’u jepnin fëmijëve të tyre më shumë dashuri dhe përzemërsi, duke zhvilluar biseda të hapura dhe të sinqerta, duke bërtitur më pak dhe duke dëgjuar më shumë.
Problemi është se shumë njerëz, madje edhe ata që e quajnë veten prindër të butë, ndryshojnë në specifika. Ja çfarë duhet të dini rreth trendit më të fundit të prindërimit.
Stilet kryesore të prindërimit
Hulumtuesit psikologjikë kanë identifikuar katër stile kryesore të prindërimit: neglizhent, autoritar, lejues dhe bashkëpunues.
Prindërimi neglizhent nuk ka as nivele të larta ngrohtësie ndaj fëmijës dhe as rregulla mbi sjelljen e një fëmije, tregon Nicole Johnson, këshilltare profesionale. Një fëmijë mund të sillet keq dhe të thyejë një lodër dhe të mos marrë shumë përgjigje nga prindi i tij neglizhent, i cili mund të mos i ketë kushtuar shumë vëmendje mënyrës se si po luante ai gjithsesi.
Autoritar i referohet prindërimit që përqendrohet në bindje dhe përgjigje ndëshkuese si “sepse e thashë unë”, tha Johnson. Fëmija që e theu lodrën ka të ngjarë të dëgjonte të bërtiturat e prindit, bashkë me një ndëshkim.
Prindërimi lejues përqendrohet në ngrohtësinë ndaj fëmijëve, por pa shumë strukturë apo kufij, shtoi ajo. Ai prind do ta pranonte që fëmija ndoshta e theu lodrën nga frustrimi, por nuk do të ndërmerrte masa ndaj pasojave.
Prindërimi bashkëpunues kërkon të gjejë një ekuilibër midis strukturës dhe ngrohtësisë.
“Është më i fokusuar në idenë e përmirësimit të aftësisë së tyre për të kuptuar se çfarë po ndodh me veten, ndjenjat e tyre”, tha Razzino, duke shtuar se prindërit kanë një lidhje me fëmijën por kanë edhe kufinj.
Prindërimi i butë nuk është i listuar midis stileve kryesore të prindërimit. Ndërsa është popullor në mediat sociale, është një term relativisht i ri që nuk është përshkruar shumë në literaturën shkencore.
Çfarë nënkuptojnë inflencerat me ‘prindërim i butë’?
Studiueset Annie Pezalla dhe Alice Davidson kërkuan të hetonin se çfarë nënkuptonin influencerat në mediat sociale kur folën për prindërimin e butë në një studim të vitit 2024.
“Ata që identifikoheshin si të butë i dhanë përparësi rregullimit të emocioneve. Këta janë prindër që duan të ruajnë qetësinë me çdo kusht, nëse është e mundur, (duke përfshirë) energjinë dhe emocionet e tyre”, tha Pezalla, profesoreshë e psikologjisë.
“Në pjesën më të madhe, ata na duken si prindër autoritarë, sikur po përpiqen të mbajnë kufij dhe të praktikojnë pasojat me fëmijët e tyre”, tha ajo, “edhe pse treguan llojin e dashurisë pa kufizime ndaj fëmijëve të tyre që zakonisht tregojnë prindërit lejues”.
Prindërimi i butë, ashtu si prindërimi autoritar, thekson rëndësinë e kufijve duke ruajtur ngrohtësinë dhe empatinë, tha ajo. Megjithatë, koncepti luhet ndryshe në familje të ndryshme.
Në hulumtimin e saj, Pezalla pyeti prindërit që identifikoheshin si prindër të butë për praktikat e tyre. Ndërsa disa ngjanin me prindër autoritarë, të tjerë vepruan në mënyra që ishin më në përputhje me një stil lejues, tha ajo.
Në fund të fundit, shumë nga ajo që njerëzit e quajnë prindërim i butë në mediat sociale është thjesht një term tjetër për prindërim autoritar: ruajtja e lidhjes me fëmijën, mësimi i tij për të rregulluar emocionet dhe sjelljen e tij, dhe zbatimi i kufijve si një figurë autoriteti e kujdesshme, tha Razzino.
A jemi shumë të butë me fëmijët?
Imagjinoni një fëmijë që po hedh ushqimin nga pjata e tij në dysheme. Një prind lejues mund të thotë: “Të lutem mos e bëj këtë”, dhe pastaj të mos bëjë asgjë tjetër për të zbatuar një kufi. Një prind autoritar mund të shikojë ashpër dhe menjëherë të kalojë në dënim.
Një prind bashkëpunues, që është ajo që shumë njerëz nënkuptojnë kur identifikohen si një prind i butë, mund të thotë: “E shoh që ndihesh i gjallë, por ushqimi qëndron në pjatë. Mund të të jap diçka tjetër për të bërë me duart e tua ndërsa hamë darkë, por nëse e hedh përsëri, do të më duhet ta heq pjatën”, tha Razzino.
Disa njerëz e kritikojnë këtë mënyrë prindërimi si shumë të butë me fëmijët, duke thënë se bota është e ashpër dhe fëmijët do të duhet të mësojnë të përballen me këtë, shtoi Johnson.
Por qëllimi i këtij stili prindërimi nuk është ta mbrojë fëmijën nga përgjegjësia; përkundrazi, është të gjejë një vend më të qetë për prindin dhe fëmijën, t’u japë fëmijëve mjete për të bërë zgjedhje të mira dhe më pas të zbatojë një kufi me pasoja logjike.
Pasojat logjike janë ato që lidhen drejtpërdrejt me një sjellje: Nëse e godet shokun tënd me një kamion, loja do të mbarojë, shtoi Razzino.
Për njerëzit që e kuptojnë prindërimin e butë si një formë të prindërimit autoritar, ka dy pjesë: vërtetimi se i kuptoni ndjenjat që ata po përjetojnë dhe mësimdhënia se jo çdo mënyrë e shprehjes së këtyre ndjenjave është e pranueshme ose produktive, tha Johnson.
Është e rëndësishme të mos e anashkaloni hapin e vërtetimit dhe as të mos zhyteni shumë në të, shtoi Razzino. Në një moment, është e rëndësishme të kaloni nga të folurit për ndjenjat në bërjen e planeve se si të rregulloni emocionet e vështira dhe cilat do të jenë pasojat nëse sjellja e papranueshme vazhdon.
Dhe kjo qasje është treguar në hulumtime të jetë efektive në rritjen e fëmijëve më të shëndetshëm, elastikë dhe të suksesshëm, tha Razzino.
Një studim i vitit 2022 zbuloi se fëmijët e rritur me një stil prindërimi autoritar kishin më shumë gjasa të arrinin rezultate akademike. Një studim tjetër në vitin 2020 zbuloi se mungesa e këtij stili prindërimi ishte faktori më i rëndësishëm në kënaqësinë e ulët të jetës.
Ekziston një anë negative e prindërimit autoritar ose të butë. Të qëndrosh i qetë, të vlerësosh ndjenjat e fëmijës tënd, të shpjegosh një kufi dhe pasojat e thyerjes së tij, dhe më pas të ndjekësh atë me një pasojë racionale është shumë punë, tha Pezalla.
Është edhe më shumë punë nëse nuk je prindëruar me shumë ngrohtësi dhe empati, shtoi Johnson.
Me kaq shumë presion për të prindëruar në mënyrë perfekte, shumë prindër ndihen të lodhur duke u përpjekur t’i përmbahen shumë rreptësisht praktikave të buta të prindërimit, sipas hulumtimit të Pezallës.
Prindërit e butë “po punojnë aq shumë për të qenë të rregulluar emocionalisht 24/7 saqë po lodhen”, tha ajo. “Kjo është ajo që gjetëm në artikullin që botuam… ata janë të stresuar jashtë mase.”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
