Analize

A do të nxjerrë 2022-shi një brez të ri politik?

Nga Timothy Garton Ash* - “A mendoni se do të ketë një gjeneratë të 22-shit?”, më pyeti një student në universitetin gjerman të Gottingen. Këta janë një grup europianësh, që lufta në shkallë të plotë e Rusisë dhe Ukrainës u ka ndryshuar mënyrën si mendojnë dhe sillen politikisht. Kjo është pyetje shumë e rëndësishme.

Europa e sotme është formuar nga katër gjenerata kryesore politike: Të 14-ët të Luftës së Parë Botërore, Të 39-ët të Luftës së Dytë Botërore; Të 68-ët të manifesteve të ndryshimeve dhe të 89-ët të Murit të Berlinit dhe Luftës së Ftohtë. (Përcaktimi i brezave me numra bëhet sipas viteve kur kanë ndodhur ngjarjet me rëndësi, p.sh, Të 14-ët, sepse Lufta e Parë nisi në vitin 1914 etj.)

Në çdo rast, momenti vendimtar vjen në fazat e para të rritjes dhe ka një vonesë të konsiderueshme kohore përpara se grupi i prekur të vijë në pushtet. Të 68-t si Joschka Fischer i Gjermanisë, Jack Straë i Britanisë së Madhe dhe Lionel Jospin i Francës luajtën një rol udhëheqës në politikën europiane deri në vitet 2000. Të 89-t si kryeministri çek Petr Fiala dhe ministri gjerman i ekonomisë Robert Habeck po e shijojnë tani pushtetin.

Disa vite më parë, projekti “Historitë e Europës” në universitetin e Oxford-it hulumtoi mbi momentet formuese të europianëve të rinj. Por nuk dukej se kishte ndonjë moment të krahasueshëm me luftëat botërore apo rënien e murit të Berlinit. Por u gjet një përvojë e përbashkët, ajo e lëvizjes së lirë nga shteti në shtet dhe një shqetësim i njëjtë; ndryshimet klimatike. Megjithatë, kishte disa momente specifike për nëngrupet gjeografike: luftërat në ish-Jugosllavi për europianët juglindorë; kriza e eurozonës për të rinjtë grekë, spanjollë dhe portugezë; Brexit për britanikët dhe irlandezët.

Sigurisht, lufta e Putin ka përgatitur një gjeneratë të re politikanësh europianë. Nëse lufta më e madhe në Europë që nga 1945-a nuk e bën, atëherë çfarë ndodh?

Njerëzit reagojnë me entuziazëm mbi këtë ide. Edhe unë, do doja shumë të shikoja një brez të ri që synon të rrisë Europën duke ndjekur qëllimet e përbashkëta. Por as anketat dhe as biseda ime me studentët gjermanë nuk mund ta vërtetojnë këtë.

Në Ukrainë kam njohur shumë të rinj që sigurisht, lufta do të jetë momenti i tyre formues në jetë politikë. Të njëjtin efekt e kam parë edhe në Poloni e Estoni, por më pak. Është shumë më pak e dukshme në Europën Perëndimore. Atje ka një simpati të madhe për Ukrainën, por lufta është thjesht një lajm kronike tani.

Ka ndryshime të mëdha midis sjelljeve të atyre në Europën qendrore dhe lindore, edhe pse të dyja janë afër zonës së luftës. Në sondazhin e fundit të bërë për think-tank Globsec, afërsisht një e treta e të anketuarve bullgarë dhe sllovakë thonë se perëndimi është përgjegjës kryesor për luftën në Ukrainë. 50% e sllovakëve pajtohen me deklaratën se "SHBA përbën një kërcënim sigurie për vendin tim"(tronditëse).

Ndarja e gjeneratave është edhe më pak e qartë. Analiza e thellë e sondazheve të bëra për projektin tonë kërkimor dhe Këshillin Europian për Marrëdhëniet me Jashtë tregon se vetëm 46% e 18-29-vjeçarëve e përshkruajnë Rusinë si një kundërshtar, krahasuar me më shumë se 60% të atyre të moshës mbi 60.

Në disa nga 10 vendet europiane që ne anketuam, të rinjtë dukeshin më pro-perëndim, në të tjerat ata ishin më kritikë ndaj perëndimit. Të rinjtë janë më pozitivë se të vjetrit vetëm në aspektin e anëtarësimit të Ukrainës në BE.

Për më tepër, këto sondazhe nuk përcaktojnë rëndësinë relative të çështjes. Bisedat e mia me të rinjtë eUropianë sugjerojnë se tema të tilla si ndryshimet klimatike, pabarazia socio-ekonomike dhe ato që ata i shohin si shanset e tyre të dëmtuara të jetës janë të paktën po aq të rëndësishme për ta sa kjo luftë.

A do të thotë kjo që të 22-t janë thjesht një ëndërr e vjetër e të 89-t? Apo, në rastin më të mirë, një tjetër nga ato nëngrupe gjeografike? Ndoshta, por jo domosdoshmërisht. Për arsye të qarta, viti 1989 u përjetua më intensivisht në Europën Lindore sesa në Perëndimore, megjithatë ai ende formoi një grup të tërë udhëheqësish të ardhshëm. Marshimi emocionues përpara i lirisë që pasoi rënien e Murit të Berlinit u dha atyre një angazhim të përjetshëm për të avancuar qëllimin e një "Europe të plotë dhe të lirë".

Brezat politikë nuk lindin por bëhen. Pra, pyetja duhet t'i kthehet vërtet asaj studenteje të Göttingen-it dhe bashkëmoshatarëve të saj. A do të krijoni një klasë politike prej 22 personash, duke kombinuar mbrojtjen e lirisë dhe rivendosjen e paqes në Europë me shqetësimet e brezit tuaj, si barazia ndërsektoriale dhe një tranzicion i energjisë së gjelbër? Të 89-t dhe 68-t e vjetër sigurisht që shpresojnë kështu; por varet nga ju.

Burimi: FinancialTimes/ Përshtati: Gazeta ‘SI’

*Timothy Garton Ash, profesor dhe historian britanik


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë