.png)
Pandemia ka qenë e mbushur me slogane, por javët e fundit, dy janë përsëritur më shumë: “Variantet do të evoluojnë për të qenë më të buta” dhe “Covid-19 do të bëhet endemik”. Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se asnjëra nga këto nuk mund të merret si e mirëqenë.
Ata që thonë se viruset bëhen më pak vdekjeprurëse me kalimin e kohës, shpesh përmendin gripin. Të dy viruset e gripit përgjegjës për gripin spanjoll të vitit 1918 dhe pandeminë e gripit të derrit të vitit 2009 evoluan përfundimisht për t'u bërë më pak të rrezikshëm. Megjithatë, virusi i vitit 1918 mendohet të jetë bërë më vdekjeprurës përpara se të bëhej më i butë. Dhe viruse të tjera, si Ebola, janë bërë më të rrezikshëm me kalimin e kohës.
“Është një gabim që viruset ose patogjenët bëhen më të butë. Nëse një virus mund të vazhdojë të transmetohet dhe të shkaktojë shumë sëmundje, do të ndodhë”, tha David Robertson, kreu i gjenomikës virale dhe bioinformatikës në Qendrën për Kërkimin e Viruseve të Universitetit të Glasgow.
Viruset synojnë të krijojnë sa më shumë kopje të tyre dhe të përhapen sa më gjerë. Sars-CoV-2 nuk vret njerëz gjatë periudhës kur është më infektues; njerëzit priren të vdesin dy deri në tre javë pasi sëmuren. Me kusht që të mos evoluojë për t'i bërë njerëzit aq të sëmurë sa të mos përzihen ose nuk mund të përzihen me njerëz të tjerë ndërsa janë infektues, virusit nuk i intereson nëse ka disa viktima gjatë rrugës.
As nuk është e qartë se Sars-CoV-2 po bëhet gjithnjë e më i butë. Omicron duket sikur është më pak i rëndë se variantet Alfa ose Delta, por të dyja këto variante shkaktuan sëmundje më të rënda sesa varianti origjinal i Wuhan. E rëndësishmja, evolucioni viral nuk është një rrugë njëkahesh: Omicron nuk ka evoluar nga Delta dhe Delta nuk ka evoluar nga Alpha - është më i rastësishëm dhe i paparashikueshëm se kaq.
“Këto variante shqetësuese nuk po shkojnë njëra nga tjetra dhe kështu nëse ky model vazhdon dhe një variant tjetër shfaqet brenda gjashtë muajsh, mund të jetë më keq. Është e rëndësishme të mos supozohet se ka njëfarë pashmangshmërie që Omicron të jetë fundi i evolucionit të Sars-CoV-2,” tha Robertson.
Ekziston mundësia që ky variant të jetë aq i transmetueshëm sa të ketë arritur një tavan ku variantet e ardhshme do të luftojnë për ta tejkaluar atë. Por vetëm pak muaj më parë, njerëzit thoshin të njëjtën gjë për Delta-n. Gjithashtu, Omicron ka të ngjarë të vazhdojë të zhvillohet.
“Ajo që mund të ndodhë është se ndërsa Omicron infekton kaq shumë njerëz, është më e vështirë që varianti i parë Omicron të vazhdojë të jetë po aq i suksesshëm dhe kështu që krijon një hapësirë për një virus që është më i mirë në shmangien e përgjigjes imune,” tha Robertson.
Po ideja që Sars-CoV-2 mund të bëhet endemik?
Politikanët priren ta përdorin këtë si një prokurë për të vazhduar me jetën tonë dhe për të harruar që Covid-19 ekziston. Ajo që në të vërtetë do të thotë endemike është një sëmundje që është vazhdimisht e pranishme, por ku normat e infeksionit janë të parashikueshme dhe nuk dalin jashtë kontrollit
"Lija ishte endemike, poliomieliti është endemik dhe malaria është endemike. Fruthi dhe shytat janë endemike, por varen nga vaksinimi. Endemike nuk do të thotë që diçka të humbasë ekzistencën fare," tha Stephen Griffin, profesor i asociuar i virologjisë në Universitetin e Leeds.
Ndërsa gjithnjë e më shumë njerëz zhvillojnë imunitet ndaj Sars-CoV-2, ose shërohen nga infeksioni, virusi mund të ketë më pak gjasa të shkaktojë sëmundje të rënda. Por më pas mund të evoluojë përsëri. Lajmi i mirë është se kjo bëhet më pak e mundshme nëse kemi shumë njerëz të vaksinuar – sepse sa më pak njerëz të infektohen, aq më pak shanse ka virusi të evoluojë – por ne nuk jemi ende afër kësaj.
“Ideja se ne do të arrijmë në endemi në çdo kohë duket paksa në kundërshtim me faktin se sapo kemi pasur disa me rritje rastesh të vazhdueshme,” tha Griffin.
Transformimi i Covid-19 në një sëmundje me të cilën mund të jetojmë vërtet kërkon më shumë sesa një fushatë vaksinimi kombëtare dhe mendime të dëshiruara; kërkon një përpjekje globale për të përmirësuar mbikëqyrjen për variantet e reja dhe mbështetjen e vendeve për të trajtuar shpërthimet e këtyre varianteve. Kërkon gjithashtu investime më të mëdha në pastrimin e ajrit dhe ajrosjen për të reduktuar transmetimin brenda kufijve tanë, nëse jemi duke u përzier në ambiente të mbyllura.
Të gjithë shpresojnë që koronavirusi të evoluojë për t'u bërë më i butë dhe që Covid-19 të bëhet endemik - ose më mirë, mjaft i menaxhueshëm për të mos dëmtuar jetën tonë të përditshme.
Burimi: The Guardian/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
