Shendet

Misteret e alkoolit: Pse disa njerëz janë imunë ndaj efekteve të tij

Një predispozitë gjenetike mund të shpjegojë ndryshueshmërinë e madhe të këtij fenomeni, nga i cili janë identifikuar deri në 47 simptoma. Ndryshe nga sa besohet gjerësisht, mosha nuk ka treguar se e përkeqëson atë.

Nga Gazeta ‘Si’- Stomaku shtrëngohet si një kumbull e thatë, koka duket se pulson dhe bota të rrotullohet.

Simptomat janë të njohura, por mekanizmat themelorë më pak. 

Dehja nga alkooli është një fenomen relativisht i panjohur në shkencë. Por dehja nga alkooli mund të na tregojë shumë për mendjet tona, zorrët tona dhe epidemiologjinë e alkoolizmit.

Disa studime kanë synuar të hetojnë se çfarë ndodh në trurin tonë kur dehemi. Dhe pse ndëshkimi duket kaq arbitrar: disa njerëz vuajnë nga dehja, ndërsa një pakicë me fat (më shumë se 20%) duket se janë imunë ndaj mallkimit të mëngjesit pasues.

Kur pimë alkool, trupi e zbërthen atë në acetaldehidë, një përbërës kimik 20 herë më toksik. Një dehje mund të jetë pasojë e këtij procesi. Shkencëtarët nuk janë plotësisht të sigurt pse ndodh kjo.

“Ka shumë hipoteza”, thotë Magdalena Sastre, profesoreshë e neuroshkencës molekulare në Imperial College London. Dhe studime si ai që ajo mbikëqyri në vitin 2020 po përpiqen t’i vërtetojnë ato.

Në të, studiuesit analizuan se si një dehje prekte një grusht minjsh. Ata matën qarqet e tyre nervore, proteinat dhe neurotransmetuesit që sekretonin, dhe gjithashtu monitoruan sjelljen e tyre.

“Ne pamë se nuk ishin vetëm ndryshime neuronale që ndodhnin gjatë dehjes nga alkooli. Kur nivelet e alkoolit në gjak ranë në zero, kur filloi dehja, ndodhën ndryshime që ndonjëherë mund të ishin edhe më të larta. Kjo na habiti”, shpjegon ajo.

Këto ndryshime përfshinin inflamacion të trurit, ndryshime të neurotransmetuesve dhe mosfunksionim mitokondrial.

Mitokondritë janë organizmat që prodhojnë energji në qelizë, kështu që nëse nuk funksionojnë siç duhet, i gjithë sistemi shembet. “Ka faktorë të tjerë që kontribuojnë në këtë shqetësim”, shton Sastre, “si dehidratimi, lodhja dhe çrregullimet e gjumit”.

 E gjithë kjo përkthehet në keqtrajtim të përgjithshëm, duke prekur stomakun, kokën apo edhe emocionet, duke gjeneruar një ndjenjë ankthi që është njohur si varësi emocionale.

 “Nuk është një mit”, konfirmon Sastre. “Ne gjithashtu kryem teste ankthi te kafshët dhe konfirmuam një rritje”. Por pse ndodh ky fenomen?

Së pari, alkooli imiton një kimikat qetësues të trurit të quajtur GABA, që është një nga arsyet pse pirja e alkoolit mund të na vendosë në një gjendje të relaksuar. Por kur teprimi me alkoolin kalon, trupi lufton për të normalizuar kiminë e tij, duke zvogëluar aktivitetin qetësues të GABA-s dhe duke rritur atë të një kimikati ngacmues të quajtur glutamat, i cili ka efektin e kundërt dhe na bën të ndihemi të shqetësuar.

Për më tepër, pijet alkoolike janë shumë të sheqerosura dhe sheqeri në gjak bie.

 Një dehje nga alkooli është një gjendje kaq e gjerë sa është e vështirë të përshkruhet. Një studim nga Universiteti i Oksfordit identifikoi përgjumjen dhe funksionin e dëmtuar njohës si dy simptomat e saj kryesore, por studiuesit identifikuan deri në 47 në total.

Këto manifestohen individualisht dhe janë shumë të ndryshueshme. Ose ato as nuk manifestohen fare. Sepse po, ka njerëz që nuk vuajnë nga një dehje.

Në vitin 2008, studiuesit hasën rastësisht këtë fenomen.

“Ne donim të testonim një rregullore federale amerikane që rregullon konsumin e alkoolit në profesione të ndjeshme ndaj sigurisë – kamionë, aviacion komercial, marina tregtare, punëtorë të centraleve bërthamore, gjëra të tilla”, shpjegon në një shkëmbim tekstesh Jonathan Howland, profesor emeritus në Shkollën e Mjekësisë të Universitetit të Bostonit dhe një nga autorët e punimit.

Ideja ishte të shihej nëse këta njerëz mund të kryenin punët e tyre normalisht pas një nate ku kishin pirë.

“Gjatë gjashtë provave që përfshinin afërsisht 600 persona, zbuluam se rreth 23% e pjesëmarrësve raportuan se nuk ishin dehur”, shpjegon ai.

Sa i përket atyre që kanë fatin e keq të vuajnë nga dy ditë dehje, edhe pas konsumimit të moderuar, studiuesit kanë disa teori.

Hipoteza kryesore është se disa njerëz mund të jenë të predispozuar gjenetikisht ndaj dehjeve më të rënda; ata kanë një reagim anormalisht intensiv ndaj metabolizmit të alkoolit, gjë që mund të çojë në dhimbje koke më intensive dhe të vazhdueshme. Sistemi i tyre imunitar mund të ketë vështirësi në mbrojtjen kundër efekteve të alkoolit, gjë që mund të përkeqësojë dhe zgjasë ndjenjën e përgjithshme të keqtrajtimit.

Faktorë të tjerë biologjikë mund të kontribuojnë gjithashtu, siç është një ndjeshmëri më e madhe ndaj majasë së birrës ose sulfiteve në verë. Reagimet janë shumë individuale dhe të vështira për t’u identifikuar.

E vetmja gjë që duket e qartë është se dehja nga alkooli përkeqësohet me moshën. Ndërsa plakemi, mëlçia e përpunon alkoolin më pak mirë dhe e ka më të vështirë ta metabolizojë atë, gjë që mund të shpjegojë pse dehja nga alkooli është më intensive me kalimin e kohës. Alkooli është më i keq për ata që vuajnë nga problemet me stomakun, dhe këto janë më të zakonshme ndërsa plakemi. Megjithatë, literatura e kufizuar shkencore nuk e konfirmon këtë ide.

Një studim i vitit 2015 nga Institutet Kombëtare të Shëndetit të SHBA-së vëzhgoi se si të rinjtë kishin, mesatarisht, më shumë pasoja të rënda të alkoolit sesa të moshuarit e tyre me të njëjtën sasi alkooli të konsumuar.

Shpjegimi që ata gjetën është se “përvoja në rritje me alkoolin shoqërohet me tolerancë më të madhe akute ndaj tij”. Gjinia, e cila u analizua gjithashtu në këtë studim, nuk dukej të ishte një faktor përcaktues.

Burimi: EL Pais/Përshtati Gazeta Si


Copyright © Gazeta “Si”


Më Shumë