.png)
Nga Gazeta ‘Si’– Në përballjen ekonomike me Amerikën, Europa po përgatitet për të luftuar një armik që nuk ekziston më.
Për dekada të tëra, europianët pranuan një trillim se prosperiteti i SHBA-së u ndërtua mbi tregjet e lira. Më pas, pak më shumë se 10 vjet më parë, ata ndryshuan mendje.
Ishte ekonomistja Mariana Mazzucato ajo që ndihmoi në shpërthimin e këtij miti. Në librin e saj të vitit 2013 “Shteti sipërmarrës”, ajo argumentoi se shumë nga risitë më të rëndësishme në dekadat e fundit – interneti, GPS dhe teknologjitë e smartfonëve – u nisën nga investimet e qeverisë. Sekreti i politikës industriale, argumentoi ajo, ishte i rrënjosur në shpenzimet e mbrojtjes, subvencionet e synuara dhe inovacionin e drejtuar nga shteti.
Më pas erdhi Bidenomics(politika ekonomike e administratës së Joe Biden) dhe i dha goditjen e fundit idesë së Europës se Amerika ishte një lloj përralle e tregut të lirë.
Akti i Presidentit të SHBA-së Joe Biden për Reduktimin e Inflacionit prej 369 miliardë dollarësh, i cili ofroi mbështetje për industritë e qëndrueshme, veçanërisht automjetet elektrike të Amerikës, u pa në Europë si një përpjekje skandaloze e udhëhequr nga qeveria për të vjedhur investimet nga BE-ja.
Si përgjigje, BE-ja u bë më e fiksuar se kurrë për të luajtur të njëjtën lojë të politikës industriale të udhëhequr nga shteti, duke u fokusuar te kampionët europianë dhe duke nxituar miratimin e subvencioneve.
Por ndërsa Europa tani përpiqet të ndërtojë strategjinë e saj industriale, asaj i mungon ngritja e diçkaje shumë më shkatërruese.
Loja ka ndryshuar sërish: Faza tjetër e politikës ekonomike të SHBA-së nuk ka të bëjë me subvencionet, rritjen e drejtuar nga shteti apo rregullimin preferencial të sektorit – ka të bëjë me copëtimin e këtij modeli.
Epoka e Bidenomics tashmë po eklipsohet nga një vizion i ri i rrënjosur në atë që mund të quhet “kapitalizëm kombëtar”. Është një filozofi e liberalizimit radikal që refuzon ndërhyrjen e shtetit, përqafon privatizimin dhe mbështetet fort në forcat e tregut për të riformuar ekonominë – megjithëse brenda kufijve të një sistemi të mbrojtur.
Për disa arsye, ky mesazh nuk po kalon në Bruksel, i cili po lufton me kokëfortësi luftën e djeshme, duke përdorur mjetet statistike të një epoke që po venitet.
Çelësi për diagnozën e gabuar të vazhdueshme është verbëria ndaj pikës dhe qëllimit të vërtetë të tarifave që Presidenti i SHBA Donald Trump kërcënon të zbatojë.
Tarifat nuk ushqehen nga proteksionizmi i papërpunuar; po rivendosin rregullat e lojës. Qëllimi i tyre është të izolojnë SHBA-në ndërsa ajo fillon një rikalibrim radikal të orientuar nga tregu, duke hequr ndikimin shtrembërues dhe shpesh korruptiv të modeleve ekonomike të shteteve të tjera.
Zyrtarët në Bruksel nuk po arrijnë ta shohin këtë riorientim themelor – edhe pse Scott Bessent, i vendosur të bëhet sekretar i thesarit i Trump, nuk ka qenë gjë tjetër veçse i hapur.
“Tregtia e lirë është në një farë mase në tension me tregjet e lira,” shkroi ai në një shkrim për The Economist vitin e kaluar, ku ai kritikoi dekada të shtrembërimeve të shkaktuara nga globalizimi.
Vizioni i Bessent-it është një rivendosje radikale e fokusuar në përfundimin e subvencioneve të brendshme, përballjen e shtrembërimeve të huaja dhe krijimin e një fushe loje të barabartë ku forcat e vërteta të tregut – jo ndërhyrjet shtetërore – diktojnë rezultate.
Siç shpjegon ai: “Tarifat me bazë të gjerë do të jenë më efektive sesa ndërhyrjet mikroekonomike si politika industriale që në përgjithësi mbështeten tek qeveria për të zgjedhur fituesit dhe humbësit.”
E thënë thjesht, SHBA-ja duhet të ndërtojë një mur kundër produkteve nga ekonomia globale, në mënyrë që të mund të hapë një liberalizim shumë më radikal në vend.
Përtej axhendës së reduktimit të taksave, Amerika e Trump planifikon të eliminojë subvencionet për energjinë e gjelbër dhe automjetet elektrike. Ai kërcënon dispozitat kryesore të Ligjit për Reduktimin e Inflacionit.
Ajo do të shohë karburantet fosile të konkurrojnë në baza të barabarta, pas vitesh të tëra mënjanimi nga politikat preferenciale për burimet e rinovueshme. Kampi i Trump madje ka nisur privatizimin e Shërbimit Postar të SHBA, Fannie Mae dhe Freddie Mac, ndërsa ka propozuar reforma të drejtuara nga tregu në arsim dhe eksplorimin e hapësirës.
Qasja e presidentit të ri të SHBA-së ndaj monopoleve e nënvizon këtë ndryshim edhe më tej. Emërimi i tij i Andreë Ferguson për të udhëhequr Komisionin Federal të Tregtisë sinjalizon një axhendë agresive antitrust që vendos konkurrencën në vend të parë.
Për krahasim, qasja e Europës me Aktin e Tregjeve Digjitale ndihet e turpshme – një përgjigje burokratike ndaj fuqisë së Big Tech, jo një përpjekje për ta thyer atë, në kallëpin e shkatërrimit të besimit të Teddy Roosevelt.
Burimi: Politico/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
