Nga Gazeta ‘Si’ – Pas Covid-19 dhe pushtimit rus të Ukrainës, a është Europa gati për të marrë tronditjen e saj të radhës ekzistenciale në formën e Donald Trump?
Lista e arsyeve pse Bashkimi Europian duhet të shqetësohet është e gjatë. Europa lulëzon në mjedise të parashikueshme, të bazuara në rregulla, që vendosin tregtinë në vend të parë dhe konfliktin në vend të dytë.
Ky është gjalpë për thikën Trumpiane, me presidentin e ardhshëm që preferon të lëvizë shpejt, të ushtrojë presion dhe të bëjë transaksione dypalëshe.
Edhe para se të ulet në tavolinën e Zyrës Ovale, ai mbështetet tek Volodymyr Zelensky i Ukrainës për të arritur një marrëveshje me Vladimir Putin për t’i dhënë fund pushtimit rus dhe duke kërcënuar aleatët me një tarifë totale prej 10% për të korrigjuar ankesat e thella mbi tregtinë.
Trump fiton, Europa humbet
Uniteti që mban Europën të bashkuar po dobësohet gjithashtu.
Ndryshe nga mandati i parë i Trumpit, i cili prodhoi atë imazh të mrekullueshëm të Angela Merkelit të Gjermanisë dhe partnerëve të ndryshëm të G-7 që vështronin një president sfidues amerikan, lista e liderëve të aftë për të mbledhur mbështetje përballë një marrëdhënieje të rrënuar transatlantike është e vogël.
Emmanuel Macron i Francës mund të mos e shohë mandatin e tij të dytë. Pasardhësi i Merkelit, Olaf Scholz, është edhe më jopopullor dhe përballet me zgjedhjet në shkurt. E djathta ekstreme e Europës po fiton dhe po merr një nxitje të papritur nga pasuria dhe ndikimi i Elon Musk. Prapëseprapë, edhe nëse një grup pëshpëritësish si Giorgia Meloni e Italisë dhe Viktor Orban i Hungarisë e shohin ndikimin e tyre të rritet, të gjithë po luajnë me një dorë të dobët.
Investitorët tashmë të shqetësuar nga vonesa ekonomike dhe teknologjike e BE-së në raport me SHBA-në (dhe Kinën) po votojnë me kuletat e tyre.
Tregtia, një zonë ku madhësia e tregut të BE-së dhe 440 milionë konsumatorët e saj i japin makinës së Brukselit një ndikim të vërtetë, po sheh që lojërat e luftës kanë filluar seriozisht. Kjo nënkupton se Trump duhet të ribalancojë një tepricë prej 201.6 miliardë dollarësh BE-SHBA – si blerja e më shumë mallrave, armëve, energjisë.
Kjo nuk do të jetë e lehtë, duke pasur parasysh shkallën e asaj që Trump e quan një “deficit të jashtëzakonshëm”, por është e realizueshme.
Çekuilibër tregtar
Sa i përket sigurisë, një Europë vërtet e gatshme për mbrojtje duket ende një perspektivë e largët edhe pas konfliktit më të madh në shkallë të gjerë në tokën vendase që nga viti 1945.
Megjithatë këtu përsëri, madhësia e tregut të saj mund t’i japë asaj një zë në tryezë kur bëhet fjalë për fatin e Ukrainës.
Ajo duhet të marrë iniciativën për të luajtur një rol udhëheqës në rindërtimin e vendit, i cili mund të kushtojë deri në 486 miliardë dollarë gjatë dekadës së ardhshme.
Përveç përmbushjes së premtimeve ekzistuese prej 241 miliardë eurosh, Europa gjithashtu ka një kartë për të luajtur në formën e aseteve sovrane ruse të sanksionuara, rreth 300 miliardë dollarë.
Kërkimi për lidhje më të ngushta me Mbretërinë e Bashkuar, një partner logjik i mbrojtjes për BE-në, pavarësisht nga gjaku i keq i Brexit, duhet të sjellë gjithashtu një nxitje pasi Keir Starmer kërkon mbështetje kundër kompleksit tarifor teknologjik-industrial të Trump.
Së fundi, ekonomia europiane, mund të shërbejë gjithashtu si fije midis asaj që ka nevojë Europa dhe asaj që dëshiron Trump: një kontinent më autonom dhe më elastik që drejtohet nga konsumatorët e tij dhe jo nga eksportet në Kinë ose importet e gazit rus.
Megjithëse ka marrë goditje nga mungesa e gjigantëve të teknologjisë dhe nga një treg ende i fragmentuar i kapitalit, ky është një treg me kursime shtëpiake të barasvlershme me 33.5 trilionë euro dhe me kompani të forta nga ASML Holding NV te Airbus SE. Një tufë rekomandimesh të kohëve të fundit nga Mario Draghi dhe Enrico Letta tregon rrugën drejt heqjes së burokracisë dhe grumbullimit të kompanive në sektorë të fragmentuar si telekomunikacioni. Uljet e normave të interesit nga Banka Qendrore Europiane gjithashtu mund të nxisin kërkesën dhe të riparojnë besimin e dëmtuar të korporatave dhe konsumatorëve.
Marrja e këtyre mundësive do të varet nga fakti se paqëndrueshmëria politike në thelbin e Europës nuk do të përkeqësohet. Ekziston të paktën një arsye për të qenë optimist: Kancelari i mundshëm pas Scholz– Friedrich Merz – mund të jetë çelësi për të zhbllokuar afërsisht 0.7% të PBB-së në shpenzime shtesë duke reformuar frenimin e borxhit shumë të keqtrajtuar, i cili do të ndriçojë perspektivat.
Megjithatë, kërkohet kujdes duke pasur parasysh atë që po ndodh në Francë.
Ndoshta gjëja më e mirë që mund të thuhet për vitin 2025 për Europën është se pritshmëritë vështirë se mund të jenë më të ulëta.
Ndonëse është disponimi i vetë Trump dhe shëndeti i konsumatorit amerikan që do të vendosë pjesën më të madhe të goditjes së tij, europianët nuk duhet të harrojnë aftësinë e tyre (të kufizuar) për të kundërshtuar.
Burimi: Bloomberg/ Përshtati: Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
