Nga Gazeta ‘Si’ – Gjatë muajit të kaluar, Izraeli e ka befasuar Hezbollahun – së bashku me Iranin, dhe pjesën tjetër të botës – me disa suksese të profilit të lartë të inteligjencës dhe ushtarake.
Një sabotim teknikisht i sofistikuar i radiove të Hezbollahut i mundësoi Izraelit të gjymtonte rrjetin e komunikimit të organizatës.
Për më tepër, Izraeli pretendon se sulmet e tij ajrore kanë shkatërruar një pjesë të konsiderueshme të rezervave të raketave të Hezbollahut, të cilat kishin për qëllim të pengonin një luftë tjetër shkatërruese ndërkufitare.
Dhe ndoshta më e rëndësishmja, një fushatë e gjerë vrasjesh izraelite ka fshirë pjesën më të madhe të udhëheqjes së lartë të Hezbollahut, duke përfshirë liderin e tij popullor dhe karizmatik, Hassan Nasrallah.
Arritjet taktike të Izraelit në Liban janë pranuar gjerësisht. Megjithatë, shumë vëzhgues kanë mbetur në mëdyshje nga mungesa e ndonjë plani praktik izraelit për përfundimin e konfliktit, veçanërisht ai që mund të çojë në një zgjidhje të qëndrueshme politike.
Ndarja e dukshme ndërmjet mjeteve dhe qëllimeve është veçanërisht e dukshme duke pasur parasysh numrin e madh që sukseset e fundit ushtarake të Izraelit kanë marrë mbi komunitetet shiite të Libanit.
Ashtu siç përpjekjet e Izraelit për të eliminuar Hamasin kanë qenë shkatërruese për civilët palestinezë në Gaza, Izraeli duket se po kryen operacionet e tij në Liban me pak shqetësim për dëmtimin e popullatës civile ose infrastrukturës. Qytete dhe lagje të tëra shiite janë shkatërruar dhe, sipas ministrisë libaneze të shëndetësisë, 127 fëmijë dhe 261 gra u vranë gjatë pesë javëve të para të fushatës së fundit izraelite.
Nevoja e një plani për “të nesërmen” e përfundimit të fushatave ushtarake ka qenë një temë konsistente e paralajmërimeve amerikane ndaj Izraelit – dhe veçanërisht kryeministrit të Izraelit, Benjamin Netanyahu – për më shumë se një vit.
Netanyahu nuk ka nevojë për një plan për të shmangur kaosin, sepse kaosi është plani i tij. Muaji i kaluar në Liban, ashtu si viti i kaluar në Gaza, ka treguar se liderët e Izraelit nuk kanë pretendime idealiste për vendosjen e një rendi të ri politik në Liban ose në Rrip. Ata nuk po përpiqen të mbjellin farat e demokracisë apo të rindërtojnë Lindjen e Mesme.
Për një shtet izraelit që refuzon vetëvendosjen palestineze dhe ndihet i pakufizuar nga aleatët e tij perëndimorë – dhe veçanërisht për Netanyahun, i cili është i vendosur të mbrojë fuqinë e tij politike të brendshme me çdo kusht – rezultatet e pushtimit amerikan të Irakut janë më pak një paralajmërim sesa një model. Netanyahu duket i bindur se siguria e vendit të tij, së bashku me mbijetesën e tij politike, varet nga zgjatja e ofensivave ushtarake dhe mbajtja e Gazës dhe Libanit të paqeverisshme, dhe për këtë arsye të pajtueshme.
FUSHATË KAOTIKE
Situata e zymtë aktuale në Liban nuk duhet nënvlerësuar.
Përpara fushatës së fundit ushtarake izraelite, vendi ishte tashmë në mes të një rënieje të gjatë ekonomike.
Deri më 20 tetor, afërsisht një muaj pas fillimit të ofensivës së fundit, rreth 809.000 njerëz në Liban ishin zhvendosur brenda vendit nga luftimet. Kombet e Bashkuara vlerësojnë se 425.000 njerëz të tjerë kaluan kufirin për në Sirinë e shkatërruar nga lufta. Sipas UNICEF-it, fushata izraelite ka shkatërruar gjithashtu të paktën 28 objekte ujore. Shkalla e shkatërrimit po e bën jetën të paqëndrueshme në shumë pjesë të vendit dhe ka bërë që Imran Riza, zëvendës koordinatori special i OKB-së për Libanin, të paralajmërojë se Libani “rrezikon të bjerë nga një shkëmb humanitar”.
Ky shkatërrim i përhapur nuk është thjesht një nënprodukt apo pasojë e paqëllimshme e sulmeve të Izraelit kundër Hezbollahut. Është, përkundrazi, pjesë e një fushate të gjerë, qëllimi qendror i së cilës është përkeqësimi i tensioneve të brendshme libaneze, një fushatë që është errësuar nga magjia teknike e sulmeve të izraelitëve me biper dhe telekomandë dhe vrasjet e tij të mirëpublikuara të liderëve të Hezbollahut.
Fushata e Izraelit ka ushtruar gjithashtu presion të ashpër ndaj qeverisë libaneze. Në muajt përpara përshkallëzimit të fundit të konfliktit, roli i qeverisë në rindërtimin dhe ndihmën e refugjatëve ishte një çështje e diskutueshme në Liban. Armiqtë e Hezbollahut në politikën libaneze besonin se organizata, së bashku me Iranin, ishte përgjegjëse për fillimin e konfliktit vitin e kaluar dhe për këtë arsye duhet të paguante faturën për rindërtim. Ndërsa Izraeli shkatërron gjithnjë e më shumë infrastrukturën libaneze, ky argument ka potencialin të prodhojë një krizë të plotë të brendshme.
LIBANI NUK ËSHTË GAZA
Strategjia e Izraelit për të kryer dënime kolektive ndaj një popullsie të tërë, si një mjet për të siguruar pranimin, vështirë se është pa precedent. Siria, fqinji i Libanit, jep një shembull se sa efektive mund të jetë kjo taktikë brutale. Gjatë luftës së fundit civile në vendin e tij, presidenti Bashar al-Assad, i mbështetur nga Irani dhe Rusia, bombardoi pamëshirshëm qytete të tëra në një fushatë që vrau mijëra dhe shpërnguli miliona.
Babai i Asadit kishte shkaktuar një dënim të ngjashëm pas një kryengritjeje në vitet 1980, dhe megjithëse veprimet e tij çuan në izolim dhe sanksione ndërkombëtare, ato gjithashtu i dhanë regjimit të Asadit dekada paqeje.
Falë aleatëve të tij perëndimorë, Izraeli ndoshta nuk do të duhet të shqetësohet për pasojat diplomatike për fushatën e tij të dhunës kolektive në Liban. Edhe nëse një marrëveshje e re e bazuar në Rezolutën 1701 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së vendoset për t’i dhënë fund konfliktit aktual – rezoluta krijoi një zonë tampon ku nuk supozohet të lejohet asnjë forcë përveç ushtrisë libaneze dhe UNIFIL, forcës paqeruajtëse të OKB-së – Pasojat e fushatës pothuajse me siguri do të bien më rëndë në shoqërinë e përçarë të Libanit.
Megjithatë, ka arsye për të besuar se plani i Izraelit për të vënë në përdorim produktiv kaosin në Liban mund të mos ketë sukses në mënyrën se si shpreson Netanyahu. Për një gjë, duket qartë se Irani është i përkushtuar për financimin dhe mirëmbajtjen e Hezbollahut, edhe përballë presionit të brendshëm në rritje libanez për të çarmatosur organizatën.
Sulmet izraelite brenda Iranit nuk kanë gjasa ta ndryshojnë këtë. Në fakt, sa më i poshtëruar dhe i pasigurt bëhet Irani, aq më shumë gjasa ka që regjimi në Teheran do ta shohë Hezbollahun si një mburojë të nevojshme kundër Izraelit.
Për një gjë tjetër, duket qartë se vrulli i fushatës së Izraelit në Liban po ngadalësohet. Megjithëse Hezbollahu humbi sekretarin e përgjithshëm dhe pjesën më të madhe të lidershipit të tij, mjaft nga aftësitë ushtarake të organizatës mbijetuan sa që ishte në gjendje t’i kthente kundër sulmeve tokësore të Izraelit.
Dhjetra ushtarë dhe oficerë izraelitë janë vrarë ose plagosur, gjë që ka ndihmuar në moralin e militantëve të Hezbollahut dhe organizata ka qenë në gjendje të rindërtojë disa nga rrjetet e saj të komunikimit. Në javët e fundit, Hezbollahu ka nisur sulme vdekjeprurëse në Liban dhe në Izraelin verior, dhe dronët e tij kanë arritur madje edhe në shtëpinë e Netanyahut në Cezare. Hezbollahu ka të ngjarë të shpresojë se këto sulme do të ofrojnë një kompensim për dështimet e tij të mëdha gjatë javëve të fundit.
ASNJË RRUGËDALJE?
Ndonjëherë, dhe veçanërisht kohët e fundit, mund të jetë e lehtë të imagjinohet se Libani është i dënuar përgjithmonë të jetë një peng në konfliktin e gjatë midis Izraelit nga njëra anë dhe Iranit dhe Hezbollahut nga ana tjetër. Por një rezultat i tillë i zymtë ende mund të përmirësohet përmes diplomacisë gjithëpërfshirëse, një dialogu kombëtar dhe një angazhimi ndërkombëtar për rindërtimin e shtetit libanez. Këta tre elementë duhet të shkojnë paralelisht dhe të gjithë do të kërkojnë një përpjekje të përbashkët nga Shtetet e Bashkuara, Franca dhe vendet arabe.
Diplomacia gjithëpërfshirëse do të sigurojë bashkëpunimin e Iranit, i cili është thelbësor për të siguruar që Teherani të mos luajë një rol prishës në asnjë fazë tranzitore që do të pasonte një marrëveshje armëpushimi. Një dialog kombëtar në Liban nevojitet për të mbushur vakumin aktual të pushtetit, për të diskutuar reformat kushtetuese që do të ndihmonin në sigurimin e paqes ndërkomunale dhe për të vendosur një kornizë kohore për bashkimin e aftësive ushtarake të Hezbollahut me Forcat e Armatosura Libaneze.
(Një bashkim i tillë, i njohur si Strategjia e Mbrojtjes Kombëtare, ishte në qendër të raundeve të mëparshme të dialogut të Libanit dhe do të siguronte monopolin e shtetit libanez mbi dhunën.) Së fundi, një angazhim për të rindërtuar institucionet shtetërore libaneze dhe ekonominë e thyer të vendit do të jetë e nevojshme për të zbatuar çdo marrëveshje armëpushimi, jo më pak pasi Forcat e Armatosura Libaneze kanë funksionuar në mënyrë mbijetese që nga fillimi i krizës ekonomike dhe financiare, në vitin 2019.
Nëse forcat e armatosura thirren të garantojnë një armëpushim, atyre do t’u duhet të jenë në gjendje të financojnë operacionet e tyre, gjë që do të jetë e mundur vetëm me burimet e një ekonomie të ringjallur.
Burimi: Foreign Affairs/Përshtati Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
