.png)
Ecja nëpër rrugët e ngushta të Pragës shkakton uri. Dhe a ka mënyrë më të mirë për të mbyllur vizitën në një vend turistik sesa të konsumosh një embëlsirë të atij vendi?
Çekia ka “trdelnik”, një ushqim që njerëzit e cilësojnë si “i papërshkrueshëm”. Është një brumë i ëmbël që mbështillet në një rreth metali dhe rrotullohet në prush derisa të bëhet. Më pas zhytet në sheqer dhe arra. Mbushja bëhet me çdo produkt.
Është një ushqim që reklamohet nga çdo shitës dhe mund të konsumohet në çdo stinë dhe banorët thonë se turistët janë banorë të vendit për ato momente që po e konsumojnë.
I vetmi problem është se nuk e ka origjinën nga Çekia apo Praga.
Askush në Pragë nuk kujton të ketë parë këtë element të supozuar çek në shitje deri rreth një dekadë më parë. Edhe sot, aroma e “trdelnik” mbulon pjesët turistike të Pragës si një smog, por është e vështirë të gjendet diku tjetër. Ekspertët e ushqimit thonë se është nga Rumania ose Sllovakia dhe në vend është po njësoj si një Big Mac.
Shitësit gjithsesi janë të qartë: shesin diçka të veçantë dhe “e shesin” si një produkt të tyrin. Në fund të fundit, turistët e besojnë dhe nuk bëjnë shumë pyetje.
Europa e sheh veten si toka e ushqimit dhe traditës. Francezët shpikën restorantin, ushqimi italian është më i popullarizuari në botë dhe europianët e konsiderojnë verën e bërë diku tjetër si një variant i alkoolit. Franca, Spanja dhe Italia mbajnë rekordin për sasinë e kohës së kaluar në tavolinë çdo ditë: dy orë të mira, dyfishi i kohës së amerikanëve që hanë burger.
Ushqimet tradicionale mbrohen për të siguruar që vetëm një vend i autorizuar mund të prodhojë djathë feta, shampanjë ose ‘prosciutto di Parma’. UNESCO së fundmi e vlerësoi bagetën si pjesë të trashëgimisë kulturore të njerëzimit. Por, siç po ndodh me ‘trdelnik’, ka pafund ushqime që njihen si tradicionale të një vendi por që në fakt nuk janë të tilla.
Marrim si shembull “ciabatta”. Buka që tashmë njihet si diçka që është pjekur në furrat prej dheu të Romës së lashtë dhe është tradicionale italiane.
Në fakt kjo lloj buke u krijua në 1982 nga bukëpjekësit italianë në Francë që përpiqeshin të shmangnin bagetën franceze.
Ndërsa qumështi i skremuar fitoi popullaritet në Irlandë në vitet 1970, nevojitej një mënyrë e re për të përdorur kremin e tepërt. Kështu lindi kremi irlandez i Bailey (një përzierje e uiskit, kremit dhe ekstraktit të kakaos). Ndërsa në etiketat e kremit irlandez shkruhet se është një trashëgimi shekullore, në fakt është ‘shpikur’ në vitet ’70.
Qeveritë që përpiqen të shtyjnë popullsinë drejt ushqimeve të reja nuk janë asgjë e re. Patatja u kthye nga ushqimi i preferuar në Amerikën e Jugut në të preferuarën e europianëve, pjesërisht falë përpjekjeve franceze të shekullit të 18-të për t’u diversifikuar nga gruri.
Antoine-Augustin Parmentier, promovuesi i saj, vendosi roje të armatosura rreth një copë patate për ta bërë atë të dukej e vlefshme dhe i largoi natën në mënyrë që fshatarët të vidhnin dhe ta mbillnin.
Autoritetet polake në vitet 1940 filluan të shitnin krapin, një peshk që ushqehet në fund të detit dhe ka shije jo të mirë, në mungesë të peshkut më të shijshëm.
“Një krap në çdo tryezë Krishtlindjesh” këshillohej asokohe në Poloni.
Ky është një lloj marketingu që kanë përdorur qeveritë më së shumti. “Tradita, pavarësisht nëse është e vërtetë apo jo, duket se shton një element shtesë të shijes në atë që hamë”, thotë Megan Elias nga Universiteti i Bostonit, redaktore në revistën “Food, Culture & Society”.
Ushqimi shkon në trupin tonë, madje edhe në fytyrat tona. Një pjatë mund t’i lidhë njerëzit me vendet, nëse personi që po e konsumon beson se është tradicionale e atij vendi.
Librat e gatimit u bënë të njohura për herë të parë në fund të shekullit të 19-të, jo rastësisht në një epokë të artë të Europës.
Goja dhe zemra janë të lidhura shumë bashkë dhe një ushqim shkon para në zemër sesa në stomak. Prandaj dhe vende të ndryshme po përpiqen të krijojnë ushqime tradicionale që në fakt janë thjeshtë ushqime të reja, pa një histori shekullore.
Burimi: The Economist. Përshtati: Gazeta Si.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
