.png)
Nga Gazeta Si – “Violonçeli jo vetëm që di të tingëllojë, por di edhe të bërtasë. A e dinit? Me heshtjet e saj, bërtet. Thjesht futuni në thellësitë më të thella të dhimbjes”. Ata që e kanë kaluar jetën nën mirëqenie dhe të përkëdhelur nga komoditetet e demokracive, mund të mos kenë dëgjuar kurrë një “ulërimë” të violonçelit. Redi Hasa, nga ana tjetër, e njeh mirë atë klithmë inati dhe hakmarrjeje. Ai i ka kushtuar edhe një album muzikor: “My Nirvana”, të cilën më 20 tetor e prezanton në Sala Vanni në Piazza del Carmine. Është solisti i dytë pas “The Stolen Cello” në 2020-n. Brenda janë pjesët më të mira të Kurt Cobain – në një version të vështirë të përshtatur për (pothuajse) violonçel solo – liri ulëritëse. Në të vërtetë “çlirim”. Sepse Redi, 45 vjeç, jeton në Itali që nga viti 1998. 19 vitet e mëparshme i kaloi në vendlindjen e tij, Shqipërinë ku “kjo muzikë ishte e ndaluar”. Ai e mendoi dhe e shkroi gjatë pandemisë së bashku me një tjetër këngë origjinale që do të publikohet në vitin 2023. Në krah të tij kitaristi Valerio Daniele.
Redi Hasa, ka nga ata që udhëtojnë me avion, disa me anije. Mjeti juaj i transportit ishte violonçeli.
Në vitin 1998 më është dashur të largohem nga vendlindja për shkak të luftës civile. Unë po mbaroja studimet në Konservatorin e Tiranës dhe nga një ditë në tjetrën ishte krejtësisht terr, me një shtetrrethim pasdite, shkollat mbylleshin. Dhe pamundësia për të mos ushtruar pasionin tim. Vëllai im jetonte tashmë në Pulia dhe më tha të bashkohesha me të: situata ishte tragjike, prindërit më shtynë të largohesha, kishim frikë të dilnim edhe vetëm për një kafe, ata nuk mund të shkonin kurrë në shtëpi. U nisëm bashkë, unë dhe violonçeli: dhe kemi vazhduar të udhëtojmë gjithmonë bashkë.
Le të fillojmë me muzikën si një tabu.
Në Tiranë kisha një grup ku luaja basin elektrik dhe bënim të gjithë muzikën që ishte e ndaluar gjatë diktaturës: kohët e fundit ishim çliruar nga tabutë, mund të lëshonim avull me “muzikën kapitaliste” që për 50 vjet askush nuk kishte mundur ta luante. Me rënien e diktaturës po vinte si një valë e fuqishme. Kushërinjtë tanë që mbërritën në Itali sollën kitarat dhe baset nga Italia dhe ato që më dhanë u përdorën nga të gjithë basistët e Tiranës, kishte mungesë instrumentesh. Më pas në Itali fitova një bursë për në Konservatorin e Leçes dhe vazhdova të kultivoja kuriozitetin për të eksperimentuar: përdorja violonçelin si bas ose kitarë, ndërsa mësuesi më ktheu duke thënë se duhet të luash me harkun.
Dy albumet tuaj janë të lidhura me temën e udhëtimit.
Në albumin e parë tregoj rrugëtimin tim deri tani, në “My Nirvana” historia vazhdon: muzika klasike do të jetë gjithmonë pjesë e imja, por gjithmonë kam dashur të mbaj gjithçka bashkë, të përziej zhanret, nga muzika tradicionale ballkanike në klasike.
Në “My Nirvana” kryefjala është “My”: ka një riinterpretim jashtëzakonisht personal të këngëve.
Nuk doja të bëja kopertina apo një operacion komercial. Doja që shpirti im të ishte aty. Sepse nëse për ju në Perëndim ai “shpirt adoleshent” përfaqësonte një sëmundje sociale të përjetuar në një mënyrë më personale, për ne ishin paragjykime dhe padrejtësi. Muzika e ndaluar na çliroi shpirtin: një rebelim që rrënon muret, kolona zanore e dëshirës së një brezi për të prishur gjithçka.
Ndalimi i muzikës funksionon si një pranverë në kokën e një artisti …
Në mënyra të pashpjegueshme. Kam kujtime si fëmijë nga një festival që mund ta përkufizonim si Sanremo-n shqiptar, ku në një moment mbërritën grupet e para të stilit amerikan: të gjithë artistët, tekstshkruesit dhe kompozitorët përfunduan në burg. Ndryshimi po fillonte dhe ata ende donin t’u prisnin krahët. Muzika është si e drejta për të folur: nëse ta heqin, e ushtron fshehurazi, duke ndërtuar antena artizanale për të parë fshehurazi TV perëndimor dhe për të dëgjuar muzikë italiane. Sa më shumë të ishte frika, aq më shumë emocion ndjeje brenda vetes kur gjeje stacionin e duhur dhe shijoje atë liri… Edhe nëse do të duhej të ulje volumin.
Si nisi eksperienca me Ludovico Einaudi?
Ne u takuam në Notte della Taranta në vitin 2010 dhe ishte një pëlqim i menjëhershëm, ai më donte në familjen e tij muzikore. Kemi rreth 12 vjet, kemi bërë një rrugë të gjatë së bashku.
Ju ia arritët qëllimit tuaj: kapërcimin e të gjitha zhanreve, klasike, xhaz, rock…
Jo, por do të ishte mirë një ditë të thuash: E bëra, i kapërceva të gjitha pengesat.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
