.png)
Nga Gazeta Si - Zyrtarët e Nju Jorkut kanë kthyer 30 artefakte kulturore në Kamboxhia, duke përfshirë një “kryevepër” skulpturore të Kmerit të shekullit të 10-të, pasi sendet iu shitën ilegalisht koleksionistëve privatë dhe një muzeu amerikan.
Artefaktet, të cilat ishin marrë nga tempuj dhe zona arkeologjike gjatë periudhave të konfliktit civil në vend, hynë në tregun ndërkombëtar të artit nëpërmjet një “rrjeti të organizuar grabitjeje”, sipas Departamentit të Drejtësisë të SHBA.
Të hënën, Zyra e Prokurorit të SHBA për Distriktin Jugor të Nju Jorkut priti një ceremoni riatdhesimi për punimet, me të pranishëm ambasadorin e Kamboxhias në SHBA, Keo Chhea.
“Këto statuja dhe artefakte, të cilat variojnë në moshë nga epoka e bronzit deri në shekullin e 12-të, janë me vlerë të jashtëzakonshme kulturore për popullin kamboxhian dhe ne jemi të kënaqur që po i dërgojmë në shtëpi sot”, tha prokurori Damian Williams gjatë një konference për shtyp.
Artefaktet përfshijnë një skulpturë ranore të shekullit të 10-të e hyjnisë hindu të luftës Skanda, e cila u vodh nga tempulli Prasat Krachap në Koh Ker, një vend arkeologjik, në vitet 1990.
Gjithashtu midis sendeve të kthyera ishte një skulpturë prej tre tonësh e perëndisë së elefantit hindu Ganesha - një statujë e renditur në mesin e 10 objekteve “më të kërkuara” të grabitura të Koalicionit të Antikiteteve - si dhe një Buda prej bronzi të shekullit të 6-të ose të 7-të.
Marrja e këtyre sendeve, shumica e të cilave u kthyen vullnetarisht nga një koleksionist privat, është pjesë e një hetimi të vazhdueshëm mbi artefaktet e Azisë Juglindore të blera dhe të shitura nga tregtari i vonë i antikiteteve, Douglas Latchford. Dikur konsideruar si një studiues kryesor i artit Kmer, Latchford u akuzua nga prokurorët amerikanë për trafikim të artefakteve dhe mashtrim të klientëve, nga koleksionistët privatë deri tek institucionet kryesore.
“Për vite me radhë, Douglas Latchford drejtonte një sipërmarrje të paligjshme duke kontrabanduar antikitete të grabitura në Shtetet e Bashkuara me shpërfillje të hapur ndaj ligjeve të Doganave të SHBA”, tha Ricky J. Patel, një agjent special në Hetimet e Sigurisë Kombëtare, në një deklaratë në janar. “Latchford e lehtësoi këtë duke falsifikuar dokumentacionin doganor dhe duke ofruar dokumente mashtruese për koleksionistët për shitje në tregun ndërkombëtar të artit”.
Në vitin 2014, një statujë e shekullit të 10-të e lidhur me Latchford u tërhoq nga një ankand dhe u kthye në Kamboxhia, pasi hetuesit arritën në përfundimin se ajo ishte hequr ilegalisht nga një tempull gjatë luftës civile të vendit. Pesë vjet më vonë, prokurorët amerikanë e akuzuan Latchford për mashtrim dhe kontrabandë, por ai vdiq në Tajlandë në vitin 2020 përpara se t’u përgjigjej akuzave.
Në ceremoninë e riatdhesimit të së hënës, ambasadori Chhea i tha ‘Reuters’ se artefaktet do të ekspozohen në Muzeun Kombëtar të Kamboxhias në kryeqytetin Phnom Penh.
Duke folur për gazetarët në konferencën për shtyp, ai tha: “Ne duhet të angazhohemi dhe të vazhdojmë luftën tonë për të mbrojtur shpirtin tonë të trashëgimisë kulturore dhe për të parandaluar që artefaktet e paçmueshme të plaçkiten, grabiten dhe të largohen nga vendi”.
“Ne e dimë se ky problem shkon shumë më tej, shumë më thellë se aktiviteti i një njeriu”, shtoi Chhea. “Është një problem global që përfshin koleksionistët e pasur, tregtarët privatë, pronarët e galerive dhe madje disa nga vendet më prestigjioze në botë”.
Marrë nga CNN, përshtati në shqip Gazeta Si
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
