Edhe pse kompanitë europiane të energjisë raportojnë plane transformimi gjithnjë e më të gjelbra afatgjata, ato po planifikojnë të djegin më shumë qymyr.
Ekonomikisht, ata kanë pak zgjedhje nëse do të ndjekin rregulloret europiane për tarifat e çmimit të karbonit duke minimizuar gjithashtu kostot e energjisë elektrike për konsumatorët e tyre përfundimtarë. Dhe në çdo rast, ata ka të ngjarë të kenë mungesë gazi këtë dimër.
Çështja për kompanitë gjeneruese, rregullatorët e tyre dhe publikun që paguan normat, zbret në koston krahasuese të prodhimit të energjisë nga gazi.
Qëllimi i rregulloreve të Europës dhe tregut të emetimeve të tij ka qenë të rrisë koston totale të energjisë me qymyr deri në pikën ku ekonomia të detyrojë zëvendësimin e karburantit me energji të rinovueshme, bërthamore ose (disi më të pastër). Por tregu i emetimeve nuk ka të ngjarë të ketë bërë punën e tij kohët e fundit.
Sipas Sistemit të Tregtimit të Emetimeve të BE-së, ndotësit duhet të blejnë leje për të lëshuar karbon mbi nivelet e dakorduara. Kompanitë që lëshojnë më pak se nivelet e dakorduara mund të shesin leje për ndotje, duke siguruar kështu një nxitje për të ulur emetimet. Në teori, kjo duhet ta bëjë qymyrin më të shtrenjtë dhe gazin më të lirë.
Sidoqoftë, pas marrjes parasysh të çmimit të lejimeve të emetimeve, kostoja e prodhimit të energjisë me gaz në Gjermani në javën e fundit të gushtit ishte rreth 104 € për megavat orë, ndërsa kostoja e prodhimit të energjisë me qymyr ishte rreth 97 € për megavat orë.
Rezultatet mund të ndryshojnë, në varësi të efikasitetit të nxehtësisë së një prodhuesi qymyri ose gazi, por ato nivele çmimesh pasqyrojnë tregun aktual.
Nuk ka dyshim se stafi menaxhues i kompanive të energjisë nuk është i kënaqur me marrjen e thëngjillit për Krishtlindje, por është më i lirë për t’u përdorur.
Një pjesë e arsyes për këtë është se çmimet e lejimeve të emetimit të karbonit nuk janë rritur aq ashpër sa ato për qymyr ose gaz. Kjo mund të jetë për shkak të operacioneve të papërsosura të skemës europiane të kreditit të karbonit.
Nga ana tjetër, grupet e tregtimit të energjisë do të ishin të pasigurta për të zotëruar shumë kredi për emetimet e karbonit për shkak të potencialit që Rusia të rrisë furnizimin me gaz më shumë se sa pritej, duke çuar në një rënie të çmimit.
Për momentin, megjithatë, gazi “natyror”, karburanti kalimtar në një energji plotësisht të rinovueshme, e ardhme e ekonomisë rrethore, është në furnizim të shkurtër. Kjo falë pjesërisht Gazprom, gjigantit rus të gazit dhe instrumentit të politikës shtetërore të energjisë.
Siç tha edhe një investitor i madh në Rusi: “Rusët kishin nevojë t’i tregonin Europës se çfarë do të ndodhte nëse Nordstream 2 (tubacioni i diskutueshëm i gazit nga Rusia në Gjermani) nuk miratohej dhe përfundonte plotësisht.” Kështu që investitori thotë se Gazprom ka mbushur magazinat në Rusi, duke e bërë më të shtrenjtë të bësh të njëjtën gjë në BE.
Gazprom ka qenë prej kohësh një “zuzar” i përshtatshëm për ata që kërkojnë të fajësojnë rritjen e çmimeve të gazit. Ajo gjithmonë ka mbrojtur fuqishëm veprimet e saj në tregun e gazit në të kaluarën dhe mund të pritet që të vazhdojë ta bëjë këtë. Nivelet e ulëta të gazit të ruajtur nga Gazprom këtë vit në Europë mund të jenë për shkak të çështjeve teknike, ose thjesht rastësisë.
Megjithatë, ajo ka dalë mirë nga shtrëngimi i furnizimit europian me gaz, me çmimin e aksionit të rublës që u rrit nga 210 në janar në 315 javën e kaluar. Edhe në dollarë, Gazprom është mbi çmimin e lartë të aksioneve pesëvjeçar dhe ka një yield të dividentit të ardhshëm në dyshifror të ulët. Por atëherë aksionet e tjera të kompanisë ruse të energjisë kanë rendimente të larta dhe çmime të ulëta.
Në çdo rast, sipas çmimeve të tregut të ardhshëm për muajt e ardhshëm, çmimi i gazit në TTF, qendra holandeze e shpërndarjes që është efektivisht norma bazë për çmimet europiane të gazit, duhet të arrijë kulmin në dhjetor ose janar, ashtu siç është planifikuar Nordstream 2 për të ardhur plotësisht në linjë.
Edhe atëherë, megjithatë, çmimet e gazit do të jenë shumë më të larta se sa ishin në vitin 2019 dhe dy ose tre herë atë që pritet në SHBA. Kërkesa ka të ngjarë të vazhdojë të mbetet e fortë.
Kompanitë europiane me energji të rinovueshme mund të kenë nevojë të përdorin energji qymyri tani, por ata, investitorët e tyre dhe huadhënësit e tyre duan impiante të reja më të pastra.
Merrni për shembull Uniper, gjigantin gjerman të prodhimit të energjisë. Paraqiti një prezantim të investitorëve muajin e kaluar me një titull krenar “Përpjekjet e dekarbonizimit në Europë – Dalja e qymyrit përpara planit”. Ashtu si gjeneratorët e tjerë europianë, Uniper po mbyll (ose godet me thikë) objektet e thëngjillit dhe po shpenzon për “zhvillimin e infrastrukturës së hidrogjenit”.
Nëse lëvizje të tilla i shtyjnë çmimet e gazit më të larta, megjithatë, duhet të ketë një rrezik politik popullist për gjelbërimin europian. Ndërsa faturat e paguesve të pagesës janë hapur këtë dimër, ne do të shohim nëse demagogët shfrytëzojnë një mundësi.
Burimi: Financial Times/ Përshtati: Gazeta “Si”
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
