Bloomberg-Drama e buxhetit italian dhe Brexit kanë krijuar një krizë ekzistenciale për Bashkimin Europian. Por në tregun e obligacioneve, vendet që ndjekin ëndrrën e tyre të bashkimit me bllokun morën shpërblim.
Ngritja në tregun më të madh unik të botës dhe potencial për qasje në fondet e zhvillimit, e bën imponues për kandidatët që synojnë anëtarësimin në BE për t’u siguruar që ata i plotësojnë kërkesat e hyrjes, të cilat përfshijnë kufizime mbi deficitet dhe borxhin. Norma e depozitave negative të Bankës Qendrore Europiane dhe programi lehtësues sasior, tentojnë të zvogëlojnë kostot e huamarrjes për të gjithë anëtarët e BE-së, pavarësisht nëse ata kanë adoptuar monedhën e përbashkët ose jo.
Drejtimi i udhëtimit është i rëndësishëm. Kjo shpjegon pse borxhi i disa vendeve të Ballkanit Perëndimor mund të jetë një strehë relative për investitorët me të ardhura fikse dhe plani i Shqipërisë për të emetuar eurobondin muajin e ardhshëm që për herë të parë në tre vjet është i rregullt. BE ka angazhuar që të gjitha këto vende të bëhen anëtare të plota, por afati kohor varet nga përparimi i secilit vend drejt përmbushjes së kërkesave për hyrje në bllokun europian.
Vala e parë e vendeve të Europës Lindore për t’u bashkuar me bllokun janë një ilustrim i mirë.
Krahasoni atë me shpërthimin e yeldeve italiane që kur populistët u bënë protagonsitë në në maj.
Eurobondet e qeverisë europiane pësuan një moment të madh rreziku pasi investitorët u frikësuan nga perspektiva e euroskeptikëve që marrin pushtetin në Romë dhe rimëkëmbja është paksa e përzier – Spanja, Portugalia dhe Greqia tregojnë pasojat nga ngjitja e majit në shkallë të ndryshme.
Ndërkohë, vendet me zhvillim të ndjeshëm ndaj presionit nga një dollar më i fortë kanë vazhduar ta shohin jetën të vështirë. Trazirat në Turqi dhe Argjentinë nuk ndihmojnë.
Pra, është disi e mrekullueshme që eurobondet e borxhit të Shqipërisë, Maqedonisë dhe Malit të Zi, të cilat vlerësohen të gjithë rreth B +, po performojnë mirë. Tërheqja gravitacionale e Bashkimit Europian është provuar të jetë një forcë më e fuqishme sesa kriza politike e Italisë.
Kjo duhet t’i japë Shqipërisë një nxitje për planet e saj për të lëshuar një eurobond të ri muajin e ardhshëm. Është një nga vendet më të varfëra të Europës, por dobësia e saj relative ekonomike nuk do të pasqyrohet në sprede të ulët që ka të ngjarë të sigurojë.
Kërkesa duhet të jetë e shëndetshme pasi kërkohet të ngrejë vlerën e eurobondit deri në 500 milionë euro. Pjesa më e madhe e të ardhurave do të përdoret për të shlyer borxhin më të shtrenjtë, duke përfshirë atë deri në 200 milionë euro të një detyrimi që duhet të kryehet në vitin 2020 – një demonstrim i mirë i kujdesit fiskal që anëtarët e BE-së duhet të tregojnë.
Meqë ka relativisht pak lëshime sovrane nga rajoni, fondet do të jenë të etura për të marrë pjesë. Sapo shitja të përfundojë, ka shumë gjasa që ajo të përfshihet në indekset e obligacioneve të tregut në zhvillim – dhe kjo perspektivë do të shtojë vetëm kërkesën.
Është logjike për Shqipërinë që të zgjasë afatet e borxhit të saj – po planifikon një siguri pesë vjeçare – ndërsa në të njëjtën kohë redukton koston e përgjithshme të borxhit të saj. Siguria e saj për vitin 2020 ka një kupon prej 5.75 për qind dhe tani jep rreth 1.5 për qind – në përputhje me obligacionet e vitit 2020 të Malit të Zi. Rendimenti i Maqedonisë është rreth 1 për qind.
Shqipëria do të ketë një maturim më të gjatë nëse do të ketë kërkesë në treg, ka raportuar Bloomberg News. Duke pasur parasysh se si Maqedonia ashtu edhe Mali i Zi kanë lëshuar letra me vlerë shtatëvjeçare këtë vit, Shqipëria mund të gjejë interesim të mjaftueshëm për të konsideruar të njëjtën gjë.
Në këtë maturim, spredi i ofertës ka gjasa të jetë gati 280 pikë bazë më shumë se mesatarja e këmbimeve.
Me kusht që tregu më i gjerë të mbetet pothuajse i pandryshuar në kohën e publikimit, yield-i do të ishte rreth 3.4%, në përputhje me shtatë vitet e Malit të Zi. Krahasoni atë me yieldin 5.2 për qind për një obligacion 7 vjeçar të Costa d’Avorio, ose rendimentin 5.35 për qind për një titull dhjetëvjeçar Senegalian, të dy në euro.
Fati i kostove të huamarrjes së vendeve të Ballkanit varet se sa ato do të përpiqen drejt rrugës për anëtarësim në BE. Megjithëse Brexit dhe Italia mund të provokojnë një ndryshim në humor për zgjerimin, ajo që është më e rëndësishme është se këto kriza mund të bashkojnë rajonin kundër kërcënimeve ndaj projektit europian. Kjo mund të jetë një rrugë e gjatë drejt tejkalimit të çdo dyshimi që vendet anëtare mund të kenë në lidhje me koston e marrjes së vendeve të reja në gjirin e tyre.*S. Veizaj
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
