Demokracia globale vazhdoi rënien e saj në vitin 2020, sipas edicionit të fundit të Indeksit të Demokracisë nga kompania, The Economist Intelligence Unit. Sondazhi vjetor, i cili vlerëson gjendjen e demokracisë në 167 vende bazuar në pesë masa – procesi zgjedhor dhe pluralizmi, funksionimi i qeverisë, pjesëmarrja politike, kultura politike demokratike dhe liritë civile – zbulon se vetëm 8.4% e popullsisë së botës jetojnë në demokraci të plotë, ndërsa më shumë se një e treta jetojnë nën sundimin autoritar. Rezultati global prej 5.37 nga 10, është rezultati më i ulët që nga fillimi i indeksit, në 2006.
Izolimet e imponuara nga qeveria dhe masat e tjera të kontrollit pandemik çuan në një rikthim të madh të lirive civile në vitin 2020, duke shkaktuar ulje të vlerësimeve në shumicën e vendeve. Të ballafaquar me një sëmundje të re, vdekjeprurëse për të cilën njerëzit nuk kishin imunitet natyror, shumica e njerëzve arritën në përfundimin se parandalimi i një humbjeje katastrofike të jetës justifikonte një humbje të përkohshme të lirisë.
Renditja penalizoi vendet që tërhoqën liritë civile, dështuan të lejojnë shqyrtimin e duhur të kompetencave emergjente, ose mohuan lirinë e shprehjes – pavarësisht nëse kishte mbështetje publike për masat qeveritare. Për shembull, në Francë, izolimet e ashpra dhe ora policore çuan në një rënie të vogël, por të konsiderueshme në rezultatin e saj të përgjithshëm dhe vendi ra në kategorinë e “demokracisë me të meta”.
Pandemia nuk i ndaloi nivelet në rritje të angazhimit politik. Pjesëmarrja në zgjedhjet presidenciale amerikane në nëntor ishte më e larta në 120 vjet dhe vendi regjistroi rezultatin e tij më të mirë të pjesëmarrjes politike, që nga fillimi i indeksit. Por besimit të publikut në procesin demokratik iu dha një goditje nga refuzimi i Donald Trump dhe shumë prej mbështetësve të tij për të pranuar rezultatin e zgjedhjeve dhe, Shtetet e Bashkuara mbeten në kategorinë e “demokracisë me të meta”.
Performuesi yll, i matur nga ndryshimi si në rezultatin ashtu edhe në rangun e tij, ishte Tajvani, i cili u modernizua në një “demokraci të plotë” pasi u ngjit 20 vende në renditjen globale, nga 31 në 11. Tajvani shkoi në votime në janar 2020 dhe një pjesëmarrje e fortë e votuesve, përfshirë të rinjtë, demonstroi qëndrueshmërinë e demokracisë së saj.
Zgjedhjet jo gjithmonë çojnë në progres demokratik. Megjithëse Mali mbajti zgjedhjet parlamentare në Mars 2020 që ishin gjerësisht të lira dhe të drejta, rezultatet u anuluan kur vendi pësoi një grusht shteti, në gusht, nga oficerët ushtarakë të hidhëruar nga mungesa e progresit kundër kryengritësve xhihadistë. Rënia e Malit me 11 vende poshtë renditjes është tipike për Afrikën nën-Sahariane në tërësi, e cila pësoi një vit të tmerrshëm për demokracinë.
Ky vit nuk është në një fillim premtues, me një kryengritje në Kapitolin e Amerikës dhe një grusht shteti ushtarak në Mianmar. Demokratët do të shpresojnë që një zbutje graduale e kufizimeve të covid-19 do t’u japë atyre më shumë arsye për të brohoritur.
/ The Economist/. Përktheu: Gazeta “Si”.
Copyright © Gazeta “Si”
Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.
