Irena Beqiraj

Të pazotët nuk mund ta gjejnë kurrë një Zot

Nga: Gazeta Si

09:37 - 10 Maj 2020

Ndërsa këtë mëngjes flisja me nënën time (ish-pronare) e cila ishte shumë e zhgënjyer nga përgjigjia që kishte kthyer Gjykata e Strasburgut mbi ligjin e pronave, mu kujtua biseda e Alan Greenspan (ish Kryetar i FED- SHBA) me Ministrin e Financave dhe ish- Kryeministrin e Japonisë Kiichi Miyazawa në vitin 2000. Në librin e tij “Epoka e Trazirave”, Greenspan tregon për takimin me të gjatë të cilit i kishte shpjeguar ristrukturimin e 750 shoqërive të falimentuara të kursim- kreditit në Amerikë. Greenspan-i u përpoq t’i ofronte mikut të tij një strategji për “të pastruar raftet” dhe për të ringjallëruar tregun e kredisë.

Pasi e dëgjoi me vëmendje leksionin e Greenspan , Miyazawa buzëqëshi dhe me mirësjellje i kthehet : “Alan, ju e analizuat problemin e bankave tona me mprehtësi të madhe, por zgjidhja që ju propozoni nuk bën për Japoninë . Shpallja e falimentimit duhet shmangur patjetër.” Të falimentoje të gjithë ata që nuk ishin në gjendje të paguanin borxhet, ishte tërësisht kundër kulturës japoneze, sipas të cilës është e papranueshme të cilësosh dikë “të dështuar”.

Ishte pikërisht fuqia e padukshme e këtij elementi të kulturës, e cila shtyu japonezët të pranonin një stanjacion ekonomik të pabesueshëm afatgjatë. E pranuan atë, pikërisht për të evituar poshtërimin masiv të shumë kompanive dhe individëve në vendin e tyre. Kulturës së “ Ruajtjes së fytyrës”, nuk kishte teori ekonomike apo teori e të drejtës që mund t’i dilte përpara.

U mundova t’i shjegoj nënës time, një gruaje luftarake në debat, pikërisht që rrënjet e problemeve apo edhe të zgjidhjeve janë tek kultura. Kulturën nuk ka gjykatë ndërkombëtare që mund ta imponojë.

Çfarë presim të bëj Strasburgu , kur ne vet nuk shqetësohemi e as e prishim terezinë, kur dikush qoftë ky individ apo shtet prek të drejtën e pronës. Ndërtuam më shumë se 355 mijë objekte pa leje, kryesisht në prona që nuk i zotëronim.

Së fundi, duartrokitëm kur shteti në emër të mbrojtes të biznesit të vogël pa asnjë të drejtë vendosi se sa e se kur do të paguhet qiraja e cila është një e ardhur që rrjedh direkt nga e drejta e pronësisë dhe marrëveshjes midis dy palëve. Sikurse nuk na bëri përshtypje që po i njëjti shtet vendosi që biznesi i vogël të mos paguante konsumin real (kuptohet më të vogël) të energjisë elektirike, por të paguante një faturë më të madhe që bazohej mbi konsumin e marsit të kaluar, kur puna vazhdonte normalisht.

Çfarë presim ne të bëj Stasburgu kur narativat populiste të pushtetarëve gjatë kësaj pandemie ishin dukshëm të bazuara në “ndjesinë popullore” të të këqijave që i kanë ardhur kësaj shoqërie nga biznesi dhe prona private?

Për më tej, a e kemi kuptuar ndonjëherë mjerimin e pamundësisë për t’i përcaktuar vet të drejtat dhe zgjidhjet e problemeve tona? Vazhdojmë t’ju drejtohemi ambasadorëve, kancelarive ndërkombëtare, komisioneve të ekspertëve të na mësojnë si të lexojmë dhe interpretojmë Kushtetutën, ligjet tona e të na tregojnë si të marrim vendimet apo si të zgjidhim konfliktet.

Herë të bezdisur e herë lumturisht të “gjetur në punë“, njësoj si tek fabula e mjekut me peshkatarin, na kanë mjekuar plagën, por asnjehërë (dhe as nuk duhet ta presim) nuk do të mund të heqin “halën” e cila vazhdon të mbajë të hapur plagën tonë.

Si presim dhe kë presim të ndryshojnë gjendjen tonë?

Rrënja e problemeve tona, me të drejtat (kuptohet dhe me pronën) mbështetet tek mentaliteti i heshtjes, mos pjesëmarrjes, bazohet në mendësinë se vetëm gjërat që na përkasin duhet të na interesojnë. Sa herë nëna ime intelektuale është bashkuar, ka ngritur zërin, për një kauzë të drejtë edhe pse nuk i përkiste? Nuk më jepte dot asnjë rast , me justifikimin se ndihej e pafuqishme.

Pikërisht, justifikimi “që nuk bëjmë dot gjë” është edhe më i dëmshëm sepse jo vetëm ushqen ankesat tona të zhurmshme , por imponon pa-mundësinë tonë, duke na shtyrë drejt pritjeve të provuara të gabuara që dikush tjetër, një forcë e tretë madhore patjetër do të kujdeset dhe të sigurojë drejtësinë e nevojshme ndër nesh, ndërkohë që ne jemi të zënë me çështje tërësisht vetëm personale.

Mbi parimin e “sigurimit vetëm të interesave personale” kemi harruar e varrosur kurajon qytetare. Biles dhe më keq, çdo gjë në këtë shoqëri gjykohet nën lentet e interesit të ngushtë personal. Besoj jo pak herë kemi paragjykuar njerëzit që kanë folur apo kanë rebeluar, kundështuar në punë, parti, organizatë apo shoqëri. Biles nuk kemi nguruar t’i quajmë të inatosur, apo të zhbirilojmë dhe të mbushim opinionin publik me lloj-lloj tezash, se reagimi i tij /i saj, patjetër vjen për shkak të interesave personale, duke anashkaluar kështu thelbin e asaj që duhet të na shqetësojë, kauzën për të cilin ai /ajo flet.

Është pikërisht ky mentalitet që nuk na lejon të bashkohemi, të pozicionohemi, për çështje që janë të drejta, duke e humbur drejtësinë një herë e mirë ose naivisht duke e pritur që ajo të na dhurohet nga të tretët. Asgjë nuk dhurohet, çdo gjë fitohet. Nga ky ligj nuk bën përjashtim edhe drejtësia. Mësimi që vjen nga Strasburgu është i përsëritur për ne. Të pa zotët për ta përvetësuar, jemi në kërkim të një zoti, perëndie ambasade apo gjykate që të na e imponojë.
Nuk do ta gjëjmë kurrë një të tillë, e dashur nënë!

Të gjitha të drejtat e këtij materiali janë pronë ekskluzive dhe e patjetërsueshme e Gazetës “Si”, sipas Ligjit Nr.35/2016 “Për të drejtat e autorit dhe të drejtat e tjera të lidhura me to”. Ndalohet kategorikisht kopjimi, publikimi, shpërndarja, tjetërsimi etj, pa autorizimin e Gazetës “Si”, në të kundërt çdo shkelës do mbajë përgjegjësi sipas nenit 179 të Ligjit 35/2016.